آیا آی وی اف درد دارد؟ بیهوشی در آی وی اف چگونه است؟

نویسنده: تیم تحریریه مرکز سلامت نیلی
بروزرسانی: سپتامبر ۲۰۲۱
مدت مطالعه: ۹ دقیقه

از بیهوشی در IVF  زمان خارج سازی تخمک ها و جابه جای جنین استفاده می شود. از آنجا که این عمل با بیهوشی صورت می گیرد به همین دلیل فرد درد IVF را حس نمی کند. در این مطلب به توضیح بیهوشی و استفاده از روش بیهوشی در IVF برای حس نکردن درد جراحی IVF می پردازیم.

معنای بیهوشی در اصطلاح پزشکی

بیهوشی در امور پزشکی از جمله IVF به حالتی گفته می شود که شخص به شکل ارادی و غیرارادی قادر به کنترل جسم و فضای اطرافش نیست. استفاده از بیهوشی در IVF سبب حس نکردن درد و فلج موضعی او در ناحیه جراحی می شود. درد IVF با تزریق داروی بیهوشی از بین می رود زیرا بیهوشی باعث سرکوب دستگاه عصبی و نابودی احساس او می شود. معمولا بیهوشی به سه صورت زیر است.

بیهوشی عمومی: از این نوع بیهوشی در IVF برای بدون درد بودن جراحی استفاده می شود. این بیهوشی باعث متوقف کردن دستگاه عصب مرکزی می شود. در نتیجه بیمار درد IVF را متوجه نمی شود. 

آرام بخش: در این نوع بیهوشی شخص کمی نسبت به پیرامون خود آگاه است و باعث حالت آرام بخشی شده که با مختل شدن حافظه بلندمدت همراه است.

بی حسی موضعی: بی حسی موضعی باعث نابودی حس در بخش بافتی که تزریق صورت گرفته می شود و بیمار هوشیاری کامل خود را دارد. علت انتخاب بیهوشی عمومی به نوع جراحی IVF مربوط است. پس بعد از بیهوش شدن بیمار، برای حس نکردن درد آی وی اف جراحی صورت می گیرد. بعد از جراحی و به هوش آمدن بیمار را به بخش ریکاوری می برند تا حواس خود را بازیابد. هر چند که درد آی وی اف با بی حسی موضعی نیز برطرف می شود در حالی که اگز پزشک از بنزودیازپین ها استفاده کند بیمار آرام خواهد بود. اثرات بیهوشی در IVF موارد زیر است.

  • انجام بدون درد IVF
  • فراموشی
  • و آرام بخشی

سرانجام بیهوشی برای انجام IVF، انجام عمل با کمترین ریسک و بهترین شکل است. هر چند که عملکردهای هر کدام از انواع بیهوشی متفاوت می باشد اما در هر صورت بیهوشی روی قسمت سیستم عصبی تأثیر می گذارد. حال باید ببینیم به چه صورت از بیهوشی در IVF استفاده می شود که در قسمت بعدی به آن پرداخته ایم.

تکنیک انجام بیهوشی در IVF

بیهوشی جزء روند درمانی IVF نیست بلکه با بیهوشی جراحی آی وی اف انجام می شود تا بیمار درد IVF را حس نکند. اگر شرایط فیزیکی بیمار خوب بررسی شود ریسک بیهوشی پایین تر می آید. در صورت ارزیابی غلط بیمار بیهوشی در IVF به خوبی صورت نمی گیرد. در بیهوشی عمومی به منظور انجام جراحی IVF بدن بیمار با دریافت دارو احساس بی حسی، فراموشی، فلج عضلانی و خواب را دارد. پس از انجام عمل همه حالات بازمی گردد. علت استفاده از بیهوشی عمومی ۴ مورد زیر است.

  • بیمار از درد IVF بیدار نشود.
  • جراحی IVF را به خاطر نیاورد.
  • راه های ایمنی برای ایجاد تنفس شخص وجود داشته باشد.
  • و حمایت از قلب و عروق به خاطر اثراتی که در بیهوشی وجود دارد.

بیهوشی عمومی در مقابل بی حسی منطقه ای و آرام بخش می باشد و سه هدف زیر را در جراحی IVF دنبال می کند. 

  • فلج اندام ها
  • عدم هوشیاری 
  • و نابودی استرس

به منظور انجام عمل IVF قبلا با استفاده از بیهوشی پزشک به دو مورد اول دست می یافت به همین دلیل پزشکان فقط برای جراحی های ضروری از آن استفاده می کردند. برخی از داروهای که ممکن است برای بیهوشی در IVF استفاده شود موارد زیر هستند.

  • پرویوفل تزریقی (قبل از عمل)
  • فنتانیل تزریقی (کاهش درد IVF)
  • میرازولام تزریقی (فراموشی و آرام بخشی)
  • و سووفلوران اسنشاقی ( در زمان عمل برای نگهداری بیهوشی)

به برخی از داروهای بیهوشی در IVF اشاره کردیم، بهتر است با انواع داروهای بیهوشی نیز آشنا شوید.

  • بیهوش کننده های تزریقی: برای بیهوشی در جراحی IVF باید با این داروها تزریق صورت بگیرد.
  • پروپوفل: این دارو کاهنده فشار مغز و چشم است که با گشاد نمودن عروق سبب پایین آمدن فشار خون می شود.
  • باربیتورات ها: این دارو یک داروی اصلی در بیهوشی است.
  • بنزویازپین ها: با استفاده از این دارو در عمل IVF شما استرس ندارید و اتفاقات حین عمل را فراموش می کنید.
  • سایر داروها کتامین، دگزومرتومیدین و اتومیدیت

بیهوش کننده های اسنشاقی: این بیهوشی با استنشاق دارو صورت می گیرد. از جمله این داروها باید به هالوتان، ماوکسی فلوران، ایزوفلوران، انفلوران و سووفلوران اشاره کرد.

داروهای گیاهی بیهوش کننده: در زمان قدیم از این داروها برای بیهوشی استفاده می شد.

  • خشخاش (ضددرد، آرام بخش و ضداسهال)
  • حشیش ( مسکن)
  • مهرگیاه
  • برگ کوکا (بی حس کننده)
  • تاتوره ( بی حس کننده و مسکن)
  • و پیوت (بیهوشی جزئی)

حال که با برخی از داروهای بیهوشی در IVF آشنا شدید ممکن است برایتان سوال شود که بعد از بیهوشی در IVF چه اتفاقی برای بیمار می افتد؟ متوجه شدیم که درد IVF با انجام بیهوشی عمومی و آرام بخش حس نمی شود. اما بعد از هوشیار شدن بیمار و آگاهی شدنش زمانی وجود دارد به نام زمان اوژانسی که باید مراقب بیمار بود. علت نیاز بیمار به مراقبت پس از کسب هوشیاری اش خطرات و ریسک های است که در پس بیهوشی قرار دارد. برخی از علائمی که بیمار بعد از به هوش آمدن با آنها روبرو می شود موارد زیر است.

  • تهوع و استفراغ
  • پایین بودن فشار خون
  • کاهش دمای بدن 
  • گیجی 
  • لرز
  •  و گاهی اختلال ادراک 

از درد آی وی اف و درمان آن با بیهوشی سخن گفتیم حال بهتر است بیشتر درد آی وی اف را بشناسید.

درد IVF در هر کدام از مراحل IVF

در این قسمت ما میزان درد آی وی اف را برای هر کدام از مراحل IVF توضیح داده ایم.

درد IVF در مرحله تزریق HCG: زمانی که فولیکول ها به منظور بازیابی تخمک حاضر شدند باید هورمون HCG (گنادوتروپین) یا داروی چون لوپرون را حتما تزریق کنید تا تخمک گذاری شروع شود. درد آی وی اف در این مرحله شامل درد و سوزش زمان تزریق HCG می باشد. 

درد IVF در مرحله بازیابی: بازیابی تخمک ها بعد از گذشت ۳۶ ساعت از تزریق آمپول HCG صورت می گیرد. پزشک با کمک گاید سونوگرافی به تخمدان دسترسی دارد و مایع و تخمک را از فولیکول ها جدا می کند. برای بازیابی حداقل به ۱۵ تخمک نیاز است و ۲۰ تا ۴۰ دقیقه زمان لازم می باشد. این مرحله از IVF، درد نسبتا شدیدی دارد که البته با تزریق داروی مسکن بیمار کمتر احساس ناراحتی می کند. اگر بعد از بازیابی تخمدان ها بی حال بودید وقتی به منزل برگشتید سعی کنید ۱ روز را به استراحت اختصاص دهید. در ضمن فعالیت سنگین نداشته باشید و نزدیکی هم نداشته باشید.

درد IVF در مرحله نمونه گیری اسپرم: وقتی شما به عنوان یک خانم مشغول بازیابی تخمک باشید همسرتان مشغول نمونه گیری اسپرم می شود. نمونه گیری اسپرم همزمان با بازیابی تخمک صورت می گیرد که خیلی درد ندارد.

درد IVF در مرحله نمونه گیری اسپرم: تخمک ها با تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم، به منظور تزریق اسپرم درون تخمک بارور می شوند. ظرف کشت پس از ۱۲ تا ۲۴ ساعت بررسی می شود. اگر لقاح به شکل استاندارد صورت بگیرد، تخمک ها بالغ می شوند و سپس باروری صورت می گیرد. این مرحله هیچ دردی برای زن و مرد ندارد چون لقاح بیرون از رحم توسط متخصصان صورت می گیرد.

درد IVF در مرحله بررسی جنین: همان طور که از اسم این مرحله مشخص است جنین از نظر رشد بعد ۳ تا ۶ روز بررسی می شود. ۳ روز بعد از لقاح اگر جنین ۶ تا ۸ سلول داشته باشد بلاستوسیت سالم است. در روز پنجم یا ششم اگر جنین اضافی باشد برای استفاده های بعدی فریز می شود. 

درد IVF در مرحله آزمایش ژنتیک جنین: این مرحله هم هیچ دردی متوجه بیمار نمی شود. برای تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی، نمونه ای از بافت جنین را برمی دارند و آزمایش می کنند.

درد IVF در مرحله افزایش مقدار پروژسترون: ۱ تا ۲ روز بعد از انجام لقاح پزشک برای تان پروژسترون تزریق می کند. همراه مکمل پروژسترون دکتر برایتان ژل و شیاف واژینال تجویز کرده تا پوشش درونی رحم تان حفظ شود و لانه گزینی به خوبی صورت گیرد. پروژسترون تزریقی تا زمان اثبات بارداری با تست ادامه دارد. درد تزریق آن مثل تزریق HCG بسیار کم و قابل تحمل است و با سوزش همراه می باشد.

درد IVF در مرحله آخر IVF: انتقال جنین مرحله آخر است. حدود ۲ تا ۵ روز پس از بازیابی و لقاح جنین ها به درون رحم منتقل می شوند. در صورت استفاده از جنین منجمد به محض آماده سازی پوشش درونی رحم، جنین انتقال داده می شود. تعداد تخمک ها برای انتقال با توجه به سن مادر متفاوت است. مثلا اگر مادر کمتر از ۳۵ سال سن داشته باشد فقط ۱ تا ۲ جنین به درون رحم انتقال می یابند. پزشک این مرحله را با کاتتر منعطف و باریک از راه واژن انجام می دهد. بعد سرنگ را که حاوی جنین است به درون رحم می فرستد و جنین داخل رحم گذاشته می شود. به این امید که بارداری طبیعی صورت بگیرد.

درد IVF برای این مرحله از IVF، صفر است و بیمار از درد آی وی اف چیزی نمی فهمد زیرا بیمار از قبل بیهوش می شود.

 انتقال جنین با درد همراه است

در قسمت قبل درد IVF را برای تک تک مراحل آن بررسی کردیم و دریافتیم که بیشترین درد آی وی اف مربوط به مرحله انتقال جنین است. هر چند که کاربرد عمده بیهوشی در IVF مربوط به انتقال جنین است. اما موضوع درد انتقال جنین برای روش IVF جای بحث دارد. پس این قسمت به بررسی بیشتر درد آی وی اف و بیهوشی در IVF برای انتقال جنین می پردازیم. سوالاتی که در این قسمت برای شما ممکن است پیش بیاید موارد زیر می باشد.

  • درد انتقال جنین در IVF زیاد است؟
  • مرحله انتقال جنین با درد چگونه صورت می گیرد؟
  • برای کاهش درد IVF در مرحله انتقال جنین باید چه کار کرد؟
  • بعد از انتقال جنین چه مراقب های لازم است؟
  • و صدها سوال دیگر

قبل از تحمل درد IVF در مرحله انتقال جنین باید اول با مراحل پیش از آن بیشتر آشنا شوید. تخمک گیری پس از تزریق HCG صورت می گیرد. پزشک متخصص با پروب اولتراسوند تخمک گیری را انجام می دهد. یعنی پس از سونوگرافی واژینال پزشک با یک سوزن که به دستگاه ساکشن وصل شده فولیکول های رحم را سوراخ و تخمک ها را برمی دارد. برداشت تخمک چند دقیقه زمان می برد و بیمار در این مرحله دل درد دارد. دل درد در این مرحله قابل تحمل نیست و 

برای انجام آن دکتر به شما بیهوشی تزریق می کند. بعد هم با IPOS، لقاح صورت می گیرد. به منظور کاهش درد IVF پس از انجام تخمک کشی بهتر است موارد زیر را رعایت کنید.

  • روزانه ۲ _ ۳ لیوان آب پرتقال یا دوغ بخورید.
  • حتما سفیده تخم مرغ را آب پز کنید و بخورید.
  • همچنین درد IVF در تزریق مرتب پروژسترون را به جان بخرید تا تخمک رشد کند.
  • آنتی بیوتیک مصرف کنید تا بدن تان عفونت نکند و التهاب ناشی از تخمک گیری به حداقل برسد.
  • مواد غذایی غنی از فیبر و پروتئین بخورید.
  • سعی کنید غذاهای ارگانیک بخورید و کافئین نخورید.
  • روزانه ۳ وعده غذایی را داشته باشید و در کنار آن ۲ میان وعده بخورید.
  • داروهای تجویزی را به طور مرتب مصرف کنید.
  • و کاملا در استراحت باشید.

همچنین بیهوشی در IVF مربوط به این مرحله است به همین دلیل بیمار باید مراقبت های بعد بهوشی در IVF را نیز داشته باشد. دو مورد از مراقبت های بعد از بیهوشی عبارت است از 

  • پس از این عمل پزشک برایتان پروژسترون خوراکی می نویسد. مصرف این قرص سبب آماده سازی رحم برای انجام لانه گزینی می باشد.
  • آنتی بیوتیک و داروهای تجویزی را سر وقت بخورید.

اگر بعد از عمل و بعد از هوشیاری علائم زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید.

  • درد
  • حالت تهوع شدید
  • خونریزی شدید
  • احساس درد زمان دفع ادرار
  • سرگیجه

خوشبختانه انتقال جنین دردی ندارد و مادر هیچ دردی احساس نمی کند.

آیا هنوز IVF روشی دردناک است؟

برای جواب درست به این سوال باید بگوییم که درد IVF تا حدودی شدید است. قطعا وقتی درمان پزشکی قرار است 

صورت بگیرد، وجود درد و ناراحتی برای بیمار طبیعی است. در مورد روش IVF هم همین موضوع وجود دارد. نتیجه تحمل درد IVF، بارداری و باروری است پس تحمل آن ارزشش را دارد. 

تزریقات IVF را انجام دهید:

نخستین مرحله شروع درد IVF، تزریقات است. زنان می بایست تزریق هورمون های مختلف را برای رشد و نموی تخمک ها داشته باشند. تزریقات با قلم های تزریقی صورت می گیرد. فکر درد IVF در این مرحله برای زنان استرس را به همراه دارد زیرا هنوز هم مردم هراس از تزریق را دارند. با این حال اکثر خانم ها بعد از انجام تزریق می گویند درد نداشتیم یا درد خیلی کمی داشتیم. اگر تحمل درد IVF در این مرحله برایتان سخت است فکر کنید که دیابت دارید و مجبور هستید ۳_ ۴ بار این تزریق را انجام دهید تا درد برایتان قابل هضم باشد. 

رشد و نمو تخمک ها اتفاق می افتد:

در واقع درد IVF زمانی شروع می شود که تخمک ها شروع به رشد کردن می کنند. بیشتر متقاضیان روش آی وی اف از درد رشد تخمک ها شاکی می شوند. این درد زمان رشد تخمک ها و بزرگ شدن شان رخ می دهد که با نفخ و شکم درد همراه است. درد IVF در رشد تخمک ها زمانی رخ می دهد که تخمدان ها بیش از مقدار مجاز تحریک شوند و رشد شان بیش از حد باشد. این درد با با تجویز داروهای کنترل تحریک و رشد تخمک قابل کنترل است. درد این مرحله جزئی بوده و زنان می توانند کارهای روزانه شان را خودشان انجام دهند. این درد ممکن است تا ۷ روز پس از بازیابی ادامه داشته باشد. 

بازیابی تخمک ها صورت می گیرد:

بیهوشی در IVF مربوط به این مرحله (بازیابی تخمک) است. همان طور که در قسمت های قبل هم گفتیم سوزنی که وارد واژن می شود مکنده بوده زیرا با آن فولیکول ها از تخمک تخمدان جدا می شوند. بیهوشی در IVF تنها مربوط به بازیابی تخمک ها نیست بلکه در همه مراحل برا اینکه بیمار درد را احساس نکند بیهوش می شود. داروی بیهوشی در IVF اثرات کوتاه مدتی دارد و تأثیر بدی روی تخمک ها ندارد.

جنین جابه جا می شود:

بیشتر زوجین نگران دردناک بودن این مرحله هستند. فراموش نکنید که منتقل کردن جنین به رحم بدون درد است و منظور از درد در زمان انتقال، درد زمان قرارگیری اسپکولوم در واژن است. اسپکولوم یک وسیله برای باز کردن بافت ها و دیدن بافت ها توسط دکتر است. با قرار گرفتن اسکپولوم در رحم خانم ها، دکتر بهتر این فرآیند را انجام می دهد. درد و ناراحتی در این روش مثل درد هنگام گرفتن تست پاپ اسمیر است. بعد از انجام این فرآیند شما پروژسترون دریافت می کنید. 

پروژسترون دریافتی به شکل تزریقی می باشد و به همین دلیل تزریق آن نیز دردناک است. برخی بیماران قادر به تحمل درد پروژسترون نیستند به همین دلیل از درد IVF در تزریق پروژسترون شاکی هستند. اگر شما هم درد تزریق این هورمون شاکی هستید می توانید از ژل یا قرص آن استفاده کنید. ژل و قرص پروژسترون هیچ فرقی با آمپول آن ندارد و هر دو یک اثر را دارند. فراموش نکنید بیهوشی در IVF عدم احساس درد در هر کدام از مراحل گفته شده را امکان پذیر کرده است. پس بیایید نقش بیهوشی در آی وی اف را بیشتر بررسی کنیم.

نقش اصلی بیهوشی در IVF

بیهوشی در IVF نقش زیادی دارد و این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. منظور از بیهوشی در IVF روش های گوناگونی مثل بیهوشی عمومی، بی حسی موضعی و آرام بخشی است. هدف ما از این تیتر توضیح اثرگذاری دو روش آرام بخشی و بیهوشی عمومی روی جراحی IVF است. به همین دلیل برای یک گروه از خانم ها به منظور انجام IVF بیهوشی عمومی (تیوپنتال و آلفنتانیل) و برای گروه دیگر آرام بخش (آلفافنتالیل و میدوازولام) استفاده می شود. 

  • مقدار بارداری پس از ۱۵ روز با استفاده از تست گراویندکس معلوم می شود.
  • هیچ تفاوتی بین استفاد/ه از آرام بخش و بیهوشی در IVF از نظر فشار خون و نبض مشاهده نشد.
  • لقاح در بخش بیهوشی ۸/۲۰ تا ۷/۷۷ درصد و در بخش آرام بخش ۲۵ تا ۴/۷۵ درصد است.

در نتیجه باید گفت که استفاده از بیهوشی در IVF روشی مطلوب تر است زیرا طبق شرایط بالینی معمولا بیماران بیهوشی را انتخاب می کنند. متوجه شدید که بیماران در عمل جراحی IVF بیهوشی را به آرام بخش ترجیح می دهند. پس شما را بیشتر با مراحل بیهوشی در IVF آشنا می کنیم. داروهای گفته شده تیوپنتال و آلفناتیل از راه آنژیوکت به رگ بیماران تزریق می شود. بیمار در همان زمان گازهای بیهوشی و اکسیژن را از راه ماسکی که روی دهان و بینی اش گذاشته می شود دریافت می کند. 

این ماسک سبب تنفس بهتر بیمار می شود. بدین ترتیب بیهوشی در IVF با تزریق داروها و دریافت ماسک حاوی گازهای تنفسی انجام می شود. بیمار در این حالت به خواب رفته، حالتی که به حالت سدیشن معروف است و بعد از بیدار شدن بیمار از جراحی IVF چیزی نمی داند. بیهوشی در IVF عوارض خاص خود را دارد هر چند که بیماران این روش را بر آرام بخش ترجیح می دهند. در بیهوشی عمومی زمان جراحی IVF بیمار کاملا بیهوش است و وقتی به هوش می آید ممکن است با عوارض زیر روبرو شود.

  • لرز (هیپوترمی): این حالت با پایین آمدن دمای بدن بیمار رخ می دهد و ممکن است بیمار دچار لرزیدن شود.
  • درد عضلانی:  هنگام استفاده از بیهوشی در IVF از یک داروی تزریقی شل کننده عضلات استفاده خواهد شد تا لوله تنفسی را خیلی راحت وارد دهان کنند که بعد از هوشیاری ممکن است بیمار درد داشته باشد.
  • حالت تهوع و استفراغ: این مشکل برای بیهوشی در IVF وجود دارد.
  • خواب آلودگی و گیجی: خواب آلودگی و گیجی بیمار در بیهوشی طبیعی است.

بیهوشی در IVF با عوارض کمتری همراه خواهد بود اگر کادر مجربی را برای بیهوشی انتخاب کنید پس حتما یک متخصص و کادر خوب را برای بیهوشی در IVF انتخاب کنید. از نحوه بیهوشی در IVF و عوارض خفیف آن گفتیم اما بیهوشی و عوارض آن در جراحی IVF به همین جا ختم نمی شود. پس با ما قسمت بعدی مقاله را همراهی کنید.

کاربرد بیهوشی عمومی در روش IVF

اول اینکه بیهوشی عمومی قوی ترین و رایج ترین نوع بیهوشی می باشد و در جراحی ها بسیار پرکاربرد است. درد IVF با بیهوشی عمومی کاملا بی معنا می شود زیرا بیمار اصلا هوشیار نیست و جراحی صورت می گیرد. بیهوشی در IVF فقط برای حس نکردن درد توسط بیمار است. در ضمن این بیهوشی برای انجام IVF با توجه به سن، سلامت، ترجیح شما و پزشک تان صورت می گیرد. در بیهوشی عمل آی وی اف بیمار از درک محیط خود ناتوان بوده و بدنش در زمان جراحی فلج می باشد و در نتیجه متوجه درد نمی شود.

پس به عنوان نکته دوم در بیهوشی آی وی اف باید گفت که بیمار نه تنها هوشیار نیست بلکه عضلات بیمار فلج می شود. بیهوشی در IVF با خود خطراتی را هم دارد. از جمله خطرات بیهوشی در IVF که ممکن است متوجه بیمار شود موارد زیر می باشد.

آسیب دندانی: دندان بر اثر قرار گرفتن لوله تراشه یا لارنگوسکوپ ممکن است آسیب ببیند.

خراش قرینه: خراش قرینه بر اثر عوامل گوناگونی رخ می دهد.

هوشیاری در بیهوشی: وقتی بیمار کاملا بیهوش نشود این حالت رخ می دهد.

آسپراسیون: استنشاق مایعات یا مواد غذایی در زمان جراحی IVF بالا آورده می شود به خاطر همین قبل از بیهوشی در IVF باید چندین ساعت از خوردن خوراکی و نوشیدن مایعات خودداری شود. 

مشکلات قلبی و عروقی: این مشکل در زمان بیهوشی اتفاق می افتد و شامل نارسایی قلبی، حمله قلبی، فشار خون و سکته مغزی است.

مشکلات تنفسی: هر گاه سن مادر بالا باشد و جراحی طولانی شود، مشکلات تنفسی به وجود می آید.

علاوه بر عوارض گفته شده در قسمت قبل احتمال بروز عوارض زیر در بیمار برای انجام بیهوشی در آی وی اف نیز وجود دارد.

  • گرفتگی گلو
  • لختگی خون
  • خشکی دهان
  • ایلئوس ( عملکرد نامناسب روده)
  • خارش
  • مشکل در ادرار کردن 
  • و مشکل در جدا کردن بیمار از ونتیلاتور

بیدار شدن و آگاهی بعدر از بیهوشی به زمان جراحی آی وی اف و تنفس تان بستگی دارد. بعد از بیهوشی لوله تنفسی را از دهان بیمار بیرون می آورند و بیمار به حالت عادی برمی گردد. بعد از IVF تا ۱ روز موارد زیر را رعایت کنید.

  • هرگز اجسام سنگین را بلند نکنید و کارهای سنگین نکنید.
  • داروهای تجویز شده توسط پزشک را حتما مصرف کنید.
  • سعی کنید آرامش داشته باشید و استراحت کنید.

درد IVF شامل کمر درد هم هست!

در قسمت قبل به بیهوشی و عدم احساس درد IVF با بیهوشی و عوارض بیهوشی و غیره پرداختیم. تصور بیماران از درد IVF تنها به زمان جراحی آی وی اف است اما درد IVF فقط به زمان انام جراحی مربوط نمی شود. گاهی درد IVF شامل کمردرد است، این درد معمولا پس از انجام IVF در مادران بروز می کند. در مورد کمر درد پس از منتقل کردن جنین باید گفت که این درد طبیعی بوده و از علائم حاملگی است. حتی کمردرد در مادرانی که به روش طبیعی حامله شده اند نیز وجود دارد.

اگر پس از انجام IVF کمردرد داشتید حتما استراحت کنید تا مشکلی به وجود نیاید. درد IVF تنها یک قسمت از عوارض IVF است که ممکن است در مراحل گفته شده رخ دهد. مادر باید علاوه بر تحمل درد IVF خود را برای موارد زیر نیز آماده کند.

  • نوزاد زودتر از موعود خود به دنیا بیاید و کم وزن باشد.
  • نوزاد به بیماری های مادرزادی مبتلا شده باشد.
  • ممکن است مشکلات چشمی، سیستم ادرار و اندام های تولیدمثل در نوزاد وجود داشته باشد.

موارد گفته شده فقط در موارد بسیار محدود ممکن است اتفاق بیفتد پس جای نگرانی نیست. در مورد درد IVF (از مراحل اول تا بعد از آن) باید گفت که درد IVF در حدی نیست که بیماران تصور می کنند. حتی اگر بهترین متخصصان درمان باروری IVF را برای شما انجام دهند کمی درد را بعد از IVF حس می کنید. سفر بارداری با تجربیاتی تلخ و شیرین همراه است و درد IVF هم قسمت جداناپذیری از آن است. در طول IVF شرایط گوناگونی را بیمار تجربه می کند و بیمار باید منتظر درد IVF باشد. 

جالب اینجاست بیشتر بیماران پس از انجام IVF، درد IVF را ناچیز و خنده دار می بینند. پس قبول کنید هر جراحی با درد همراه است. درد IVF به جزء قابل تحمل بودن، درمان پذیر است. یعنی هر جا متخصص بداند درد IVF شدید است یا بیمار قادر به تحمل آن نیست، بیمار را بیهوش می کند. گاها درد IVF با مصرف داروهای مسکن یا بیهوشی درمان می شود و بیمار درد کمی تجربه می کند. پس استرس درد IVF بیهوده است. در ضمن فراموش نکنید بارداری با IVF یا طبیعی کلا با درد و ناراحتی خود همراه است.

بارداری حتی برای مادرانی که به طور طبیعی باردار شده اند با درد و دشواری همراه است. در حاملگی انجام کارهای روزانه برای مادر سخت است و همه دوران حاملگی درد دارد. به این فکر کنید که با تحمل درد IVF هر چند جزئی فرزنددار می شوید. صرف نظر از درد IVF، درد زایمان هم برای مادران وجود دارد که در نهایت به در آغوش کشیدن نوزاد ختم می شود. درد IVF برای مادران و زنانی که مدت طولانی با نازایی و مشکلات بارداری روبرو بوده اند شیرین است.

از درد IVF تا سایر ابهامات آن

  • آیا درد های چون دل درد و کمر درد در IVF طبیعی است؟ بله
  • افزایش ترشحات پس از منتقل کردن جنین عادی است؟ بله، دلیلش هم تحریک شدن دهانه رحم است.
  • درد آی وی اف ناشی از عوارض مصرف دارهای ناباروری شامل چیست؟ دل درد
  • آیا در زمان مصرف داروهای ناباروری می توانیم نزدیکی داشته باشیم؟ بله
  • به منظور کاهش درد IVF چه مدت استراحت کنیم؟ ۲۴ ساعت
  • برای انتقال جنین باید چه غذاهای مصرف کنیم؟ غذاهای غنی از پروتئین، شیر و سویا
  • چه غذاهای برای دختردار شدن بخوریم؟ غذاهای گرم نخورید به جای آن موادی چون شیر، توت فرنگی و لبنیات بخورید.
  • چه غذاهای برای پسردار شدن بخوریم؟ غذاهای گرم و مواد پرپتاسیم.
  • میزان BHCG برای بارداری چقدر است؟ بستگی به کیت آزمایشگاهی دارد ولی بیشتر ۵۰ مثبت، بارداری را نشان می دهد.
  • چه کارهای باید پیش از لاپاراسکویی انجام بدهیم؟ ناشتا بخورید، زیورآلات را بیرون بیاورید، آرایش و لاک نداشته باشید. شب قبل استراحت داشته باشید، موهای زائد را اصلاح کنید و عادت ماهانه نباشید.
  • آرامش در حامله شدن با IVF تأثیر دارد؟ بله خیلی زیاد و در ضمن استرس بیهوشی در IVF را نیز نداشته باشید.
  •  برای فریز جنین چکار کنیم؟ اگر جنین های ایجاد شده برای فریز مناسب بودند با مسول آزمایشگاه هماهنگ کنید تا کارهای لازم را انجام دهید.
  • منظور از IVF چیست و چقدر درد دارد؟ به وجود آمدن جنین در مراکز باروری و انتقال جنین درون رحم بیمار، آی وی اف است. به دلیل انجام بیهوشی در IVF، درد آن بسیار خفیف و جزئی است.
  • تعیین جنسیت با روش IVF ممکن است؟ بله

مقایسه بیهوشی در آی وی اف با دو روش مختلف

بیهوشی در IVF کوتاه مدت است و روی موفقیت آمیز بودن تخمک گیری  و در کل انجام IVF موثر است. این بار می خواهیم بیهوشی در IVF را با استفاده از پروپروفل_ آلفنتانیل و رمی فنتالیل بررسی کنیم. هدف از این مقایسه تأثیر داروهای گفته شده روی این روش کمک باروری، رضایت بیماران و سایر عوارض آن است. عمل پانکچر با کشیدن تخمک ها به وسیله سونوگرافی انجام می شود و یک روش تهاجمی است که به شکل سرپایی انجام می شود. استفاده از بیهوشی و بی حسی سبب ساده تر کردن این جراحی می شود.

برطرف کردن ناراحتی و درد فقط برای راحتی بیمار نیست بلکه پزشک عمل پانکچر را راحت تر انجام می دهد. داروهای بیهوشی درون مایع فولیکول جمع می شوند. تجمع داروها درون مایع فولیکول باعث اثرات نامطلوبی در حاملگی می شود. در حال حاضر به جزء بیهوشی دیگر هیچ تکنیکی برای انجام بهتر این روش وجود ندارد. بیهوشی عمومی به جزء تسکین درد، اثر سریع و ریکاوری کوتاه مدت عوارضی روی لقاح ندارد. آلفنتانیل نوعی مخدر است که برای روش IVF خطری ندارد.

طبق مطالعات انجام شده بر روی بیهوشی در IVF، چون جراحی سرپایی می باشد اثرات داروهای بیهوشی بسیار کم است. داروهای بیهوشی اثرات کوتاه مدت دارند و روی نتایج راه های کمک باروری تأثیری ندارند.

  • در این بررسی اول برای تحریک تخمک گذاری روی بیماران گنادوتروپین هورمونی تجویز شد.
  • وقتی فولیکول ها به ۱۸ تا ۲۰ میلیمتر رسیدند پزشک برایشان HCG هورمونی تجویز کرد.
  • ۳۶ ساعت پس از تجویز هورمونی HCG، عمل پانکچر شروع شد.
  • بیهوشی در IVF برای دو گروه (رمی فنتالین و آلفنتالین) تزریق شد.
  • داروهای بیهوشی که روی جمع آوری نمونه ها تأثیری نداشت تزریق شد.
  • بعد زمان ریکاوری و عوارض بیهوشی بعد از آی وی اف ثبت شد. 

طبق نتایج به دست آمده از این آزمایش باروری با بیهوشی در IVF در هر دو گروه یکسان است اما در گروه اول عوارض بیهوشی (تهوع و استفراغ) بیشتر حس می شد. در این آزمایشات تخمک های که با بیهوشی استخراج شد و حتی درصد باروری در هر دو گروه تقریبا یکسان بود. باروری تخمک ها با داروهای رمی فنتانیل بیشتر از داروهای آلفنتالین بود اما باروری در هر دو روش موفقیت آمیز بود. در ضمن بیهوشی با رمی فنتالین بهتر است زیرا تسکین درد در IVF با این داروی بیهوشی بیشتر است.

در باب نتیجه گیری کلی برای این بررسی باید گفت که بیهوشی در IVF برای بیماران رضایت بخش است زیرا به هر حال هیچ دردی متوجه بیمار نمی شود. پس تنها نارضایتی بیماران از بیهوشی در آی وی اف به دردهای بعد از آن مربوط است که با تجویز دارو قابل کنترل است. 

فرق استفاده از بیهوشی و آرام بخشی در IVF

در قسمت های قبلی به توضیح کامل فرآیند بیهوشی در IVF پرداختیم اما ما گفتیم که برای تجربه IVF بدون درد هم از آرام بخش و هم از بیهوشی استفاده می شود. در این قسمت اول فرآیند آرام بخش را توضیح می دهیم و سپس به تفاوت آن با بیهوشی در عمل IVF می پردازیم. فرآیند آرام بخشی در IVF با علائم زیر همراه است.

  • خواب آوری
  • ضداضطراب
  • آرام بخشی
  • ضدتشنج 
  • فراموشی
  • و شلی عضلانی به شکل عصبی

آرام بخشی مثل حالت خواب است و برای درک بهتر ان باید بگوییم که بیمار حالت خواب آلودگی دارد و هرگز وقایع عمل IVF را به یاد نمی آورد. معمولا آرام بخشی با بنزودیازپین ها و داروهای بی حس کننده موضعی همراه است ولی در عمل IVF از داروی پروپوفول استفاده می شود. سایر داروهای مورد استفاده در آرام بخش داروهای بیهوشی تنفسی و تیپونتال سدیم می باشد. مزیت و فرق آرام بخش با بیهوشی در IVF نیاز نداشتن به پشتیبانی تنفسی و اثرات کمتر آن روی قلب و عروق بیمار است.

تجربیات برخی از مادران از درد IVF

این تجربه در مورد درد و بیهوشی در IVF از زبان یک مادر است. به بارداری با روش آی وی اف امیدوار باشید و اصلا از درد آی وی اف نترسید. خود من همیشه از IVF و دردش می ترسیدم. وقتی همسرم به من IVF را پیشنهاد کرد، قبول نکردم. اما بعد از مدتی به اصرار همسرم و خانواده ام پذیرفتم. از داروهای تحریک تخمدان شروع می کنم. درد تزریق منوگرن و گونال اف ین چیزی نبود که غیرقابل تحمل باشد. چون شاغل بودم به اجبار هر روز دوان دوان به سمت سرویس بهداشتی می رفتم و تزریق داروها را انجام می دادم. تزریق این داروهای بسیار راحت بود و فقط می بایست مواد آماده را دور نافم تزریق کنم.

با کم بودن تعداد تخمک هایم (۷ عدد) دکتر برایم مدنوگون تجویز کرد تا بدنم فولیکول های بیشتری آماده کند. ۳ روز پیش از پانکچر وقتی ضخامت رحم به عدد ۵/۸ رسید پانکچر را انجام دادند. هنوز تعداد فولیکول ها ۷ بود. بیهوشی در IVF مربوط به عمل پانکچر است. من را به اتاق عمل بردند، بیهوش کردند و سپس پانکچر را انجام دادند.  بعد از به هوش آمدن خیلی سرحال بودم طوری که برای پرستارم عجیب بود. در ضمن بعد از آن نیز دردی نداشتم و شب کلی فعالیت داشتم (که اشتباه کردم).

 ۲ روز بعد برای انتقال کردن جنین مراجعه کردم. قرار شد چند روز دیگر ۴ عدد جنین به رحمم منتقل شود. روز موعد فرا رسید و جنین ها به رحمم انتقال داده شد. درد IVF در این مرحله فقط کمرددر است که باز هم قابل تحمل می باشد. تصمیم گرفتم چند روز در خانه بمانم و استراحت کنم تا نتیجه IVF موفقیت آمیز باشد. وقتی به خانه برگشتم تازه درد 

IVF شروع شد. تزریق پروژسترون جای خود را به شیاف داد و من هر ۱۲ ساعت ۱ بار از شیاف پروژسترون استفاده می کردم. راستش این مرحله درد زیادی را تحمل کردم، دردی که بیشتر شبیه زجر بود. 

بیشتر اوقات به حالت درازکش بودم و علت آن دردی بود که متحمل می شدم. روز ۷ درد عادت ماهانه شروع شد. کمردرد من به گونه ای بود که از بارداری نامید شدم. بعد از ۱۵ روز وقتی هنوز پریودی ام اتفاق نیفتاده بود، بی بی چک گذاشتم. خوشبختانه نتیجه بی بی چک مثبت شد و بارداری من ثابت شد. شاید خنده دار باشد اما همه دردهای مراحل IVF یک طرف درد تخمدان ها یک طرف. به جرأت می توانم بگوییم درد IVF یعنی درد تخمدان ها پس از انجام همه مراحل IVF و اصلا جای نگرانی برای انجام بیهوشی وجود ندارد.

خلاصه بگویم که بیشترین درد من مربوط به زیرشکم زمان ادرار کردن بود و مطمئن نیستم که این درد ناشی از عمل پانکچر باشد زیرا بعد از انجام آن هیچ دردی نداشتم. بعد از مثبت شدن تست بارداری تنگ نفس و کمردرد مشابه ای با کمردرد پریودی داشتم. بارها برای مادرانی که با روش IVF شروع به درمان ناباروری کرده اند گفته ام و می گوییم که هر چیزی با سختی به دست می آید. سختی IVF به جز صرف هزینه دردهای آن است که وقتی به نتیجه موفقیت آمیز آن چشم دوخته شود، به چشم تان نخواهد آمد.

یکی دیگر از مادران در مورد این تجربه خود چنین گفت است. بیهوشی در IVF برای من مربوط به مرحله انتقال است زیرا خودم خواستم. بعد از روز انتقال تزریق آمپول های پروژسترون را شروع کردم. از چند روز قبل قرص آسپرین، شیاف پروژسترون و آمپول کلگدان استفاده می کردم. روز سیزدهم به علت حساسیت به هورمون پروژسترون، تزریقم قطع شد. بعد از بیهوشی انتقال جنین، دستشویی شدید داشتم که به ناچار از لگن استفاده کردم. چند روز بعد تزریق آمپول هایم در خانه ماندم و کارهای روزمره را انجام دادم.

در زمان مصرف پروژسترون احساس خواب آلودگی، گیجی، حالت تهوع، تب و لرز و کمردرد داشتم که رفته رفته حالم بهتر شد. بعد از انتقال با رعایت موارد ضروری و استراحت، باردار شدم . دوستان استرس درد IVF را نداشته باشید چرا که نتیجه عکس رخ می دهد. 

نتیجه گیری از بیهوشی در IVF و درد آن

از ابتدای مطالب به طور کامل و روشن در مورد درد و بیهوشی زمان IVF به طور جداگانه توضیح دادیم. این بار می خواهیم برای آخرین بار به مرور هر آنچه توضیح داده ایم بپردازیم و به طور خلاصه وار به عنوان نتیجه گیری مرحله پانکچر که در آن بیهوشی انجام می شود را شرح دهیم. اول اینکه پانکچر یا همان تخمک کشی با اعمال سونوگرافی به وسیله سوزنی که از راه واژن به درون تخمدان وارد می شود صورت می گیرد. بدین صورت که فولیکولی که دارای تخمک بالغ می باشد به وسیله سرنگ مخصوص توسط پزشک کشیده می شود.

این مرحله با درد نسبتا زیادی برای بیمار همراه است به همین علت بیهوشی در ۹۰ درصد موارد اتفاق خواهد افتاد. قبل از انجام پانکچر موارد زیر را انجام دهید.

  • فرم اتاق عمل را مطالعه و پر کنید.
  • چون تخمک کشی با بیهوشی در IVF می باشد زوجین باید رضایت نامه شان را تحویل بیمارستان یا مرکز بدهند.
  • انجام آزمایشات مخصوص از زوجین (ایدز، انعقادی، هپاتیت B و C) ضروری است.
  • ۶ ساعت پیش از ناشتا بیمار برای جراحی مراجعه کند.
  • خود را اصلاح کند و از مصرف لوازم آرایش خودداری کند.

در روز پانکچر نیز کارهای زیر را انجام دهد.

  • ۱ تا ۲ ساعت قبل از عمل در بیمارستان حاضر شود تا کارهای اداری بیهوشی و عمل را انجام دهد.
  • پیش از عمل سونوگرافی بدهد تا وضعیت فولیکول ها بررسی شود.
  • پیش از انجام بیهوشی در IVF لباس مخصوص اتاق عمل را بپوشد و مثانه اش خالی باشد. 

در زمان عمل اتفاقات زیر رخ می دهد.

  • قبل از تخمک گیری شستشوی واژینال صورت می گیرد. تخمک گیری با بیهوشی در ۱۵_ ۳۰ دقیقه زمان انجام می شود.
  • بیمار هیچ دردی ندارد زیرا بیهوش است. یک نکته قابل ذکر در مورد بیهوشی برای آی وی اف، انجام تخمک گیری بدون بیهوشی برای ۱ یا ۲ تخمک است.
  • انتخاب بی حسی یا بیهوشی در IVF توسط خود بیمار انجام می شود. 

از جمله کادر پزشکی برای جراحی در زمان پانکچر موارد زیر می باشند.

متخصص ناباروری: متخصص ناباروری وظیفه انجام جراحی تخمک گیری را بر عهده دارد.

متخصص بیهوشی: بیهوشی در IVF توسط متخصص بیهوشی انجام می شود. متخصص بیهوشی ممکن است بی حسی را انجام دهد اما اگر لازم باشد حتما از بیهوشی عمومی استفاده می کند. در ضمن ارزیابی با علائم حیاتی شخص بیمار به متخصص بیهوشی مربوط است.

پرستار بیهوشی: پرستار بیهوشی همان متخصص جنین شناسی می باشد که لوله های دارای تخمک را از لحاظ وجود داشتن یا نداشتن تخمک ارزیابی می کند. 

پس از پانکچر بیمار برای چند ساعت در بیمارستان می ماند. بیمار احتمال دارد دردهای پس از تخمک گذاری را داشته باشد. این دردهای شامل خونریزی خفیف، دردهای پریودی و احساس سنگینی است. بعد از اعلام شدن نتایج شما باید مصرف داروها را شروع کنید و برای جابه جای جنین آماده شوید. بهتر است استراحت کنید و اگر عوارض جانبی را داشتید به پزشک مراجعه کنید. فراموش نکنید که IVF روشی تهاجمی بوده و مانند سایر روش ها با دردهای کم و زیاد خود همراه است. 

مشاوره آنلاین

شما می توانید از طریق فرم زیر مشکل کودک خود را با ما در میان بگذارید. کارشناسان ما در کمترین زمان ممکن با شما تماس خواهند گرفت.

افزودن دیدگاه جدید